صیغه موقت چیست؟
متعه یا نکاح منقطع یا ازدواج موقت که به صیغه نیز معروف است، نوعی از ازدواج در مذهب شیعه است که در آن عقد ازدواج برای مدت معین و محدودی با مهریهای معلوم، بین زن و مرد بسته میشود و با پایان آن، رابطه زوجیت خودبهخود منقضی میشود.
در میان مسلمانان در مورد جواز این ازدواج اختلاف نظر است. اهل سنت، اباضیه و زیدیان آن را حرام و شیعیان امامی آن را مشروع و صحیح میدانند.
برخی در تعریف، متعه را ازدواج نمیدانند و معتقدند در شریعت اسلام ازدواج فقط یک نوع تعریف دارد؛ متعه یعنی تمتع، در حالیکه هدف از ازدواج، تشکیل خانواده است.
متعه در قوانین ایران به پیروی از فقه امامیه به رسمیت شناخته شده است اما در کشورهای اسلامیِ دیگر و کشورهای غربی چنین نهادی وجود ندارد.
این نوع از ازدواج، خاص مذهب شیعه است و فقهای امامیه آن را بر اساس آیه ۲۴ سوره نساء صحیح میدانند که در آن آمده است: «مهر و کابین آن زنان را که از آنان بهرهمند شدهاید به عنوان واجب بپردازید». اما فقهای عامه آن را نمیپذیرند و معتقدند این آیه در مورد استمتاع در ازدواج دائم است.
تعیین مدت صیغه موقت
متعه شباهتها و تفاوتهایی با ازدواج دارد.
مهمترین ویژگی آن تعیین مدتی است که با اتمام آن ازدواج بدون نیاز به طلاق به پایان میرسد.
این مدت حداقل و حداکثری ندارد اما برخی معتقدند در صورتی که مدت ازدواج موقت از طول عمر معمول انسان فراتر باشد ازدواج به دائم تبدیل میشود.
برخی فقها مانند محقق حلی معتقدند اگر مدت در زمان عقد تعیین نشود قرارداد خودبخود به ازدواج دائم تبدیل شده است.
مدت عقد را میتوان تمدید کرد، همچنین مرد میتواند از ادامه آن صرفنظر کرده و به اصطلاح مدت باقیمانده را بذل کند و زوجیت را به پایان برساند و یا طرفین میتوانند پس از پایان مدت آن را به ازدواج دائم تبدیل کنند.
تعیین مهریه
در ازدواج موقت نیز مثل ازدواج دائم بایستی مهریهای تعیین گردد و مقدار آن بسته به توافق طرفین است، اما برخلاف ازدواج دائم که تعیین مهریه را میتوان به بعد از ازدواج موکول کرد یا اصولاً توافقی بر آن نکرد، در ازدواج موقت عدم تعیین مهریه در زمان عقد موجب باطل شدن قرارداد میشود.
انقضای عقد
طلاق در متعه وجود ندارد و انقضای آن با پایان مدت یا بذل مدت است، به این معنی که مرد میتواند قبل از پایان مدت از بقیه زمان صرفنظر کرده و رابطه زوجیت را به پایان برساند
مساله عده در صیغه موقت
بر اساس نظر مشهور مدت «عده» ازدواج موقت، دو بار پاک شدن از قاعدگی پس از پایان متعه است.
برای اشخاصی که با وجود یائسهنبودن قاعده نمیشوند، این مدت ۴۵ روز است. اما اگر شوهر در اثنای ازدواج موقت بمیرد، بر اساس نظر مشهور عده همانند ازدواج دائم چهار ماه و ده روز است.